اقتصاد ایالات متحده امریکا
ایالات متحده امریکامهمترین کشور و تاثیر گذار ترین کشور در بازار های جهانی به حساب می آید که اساس و پایه ی آن دلار است.بنا براین هر اتفاقی که در این کشور رخ دهد،ودلار را تحت تاثیر قرار دهد،تاثیر مستقیمی بر بازار جهانی خواهد گذاشت.
در این مقاله قصد داریم تاریخچه ی اقتصاد امریکا و عواملی که در بازار اقتصادی این کشور نقش بسزایی دارند را مورد بررسی قرار دهیم .
*آنچه که باید از اقتصاد امریکا دانست
اقتصاد ایالات متحده امریکا به دلیل بالا بودن حجم صادرات ،واردات،سرمایه گذاری مستقیم خارجی،مبادلات بازرگانی،همواره به عنوان موتور محرک اقتصاد جهانی معرفی می شود.
ثابت بودن نرخ رشد تولید ناخالص داخلی،پایین بودن نرخ بیکاری و بالا بودن سطح تحقیقات و تداوم سرمایه گذاری داخلی و خارجی از مهمترین ویژگی های ایالات متحده امریکا در چند سال اخیر بوده است .در کنار آن بدهی داخلی و خارجی،افزایش هزینه های تامین اجتماعی وافزایش روز افزون قیمت نفت ،از مهمترین نگرانی های اقتصادی امریکاست.
*پیشینه ی ایالات متحده امریکا
نظام اقتصادی ایالات متحده امریکا تا حد بسیاری در رابطه با پیشینه ی تاریخی آن کشور شکل گرفته است.بر اساس تقسیم بندی تاریخی،اقتصادی ،امریکا در سده های هفدهم و هیجدهم ،بامحوریت کشاورزی ،در سده ی نوزدهم و نخستین نیمه ی سده ی بیستم با محوریت صنعت ،و از نیمه ی دوم سده ی بیستم با محوریت صنعت و خدمات بوده است.
مهمترین بحران اقتصادی تاریخ معاصر امریکا مربوط به دهه ی 1930 می باشد که باافت شدید بازار بورس در سال 1929شروع شد.رکود رو به افزایش در این دوران منجر به ورشکستگی بسیاری از شرکت ها و کارخانجات و به طبع آن بیکاری میلیون ها نفر در امریکا شد .
علت اصلی به وجود آمدن این بحران عدم هماهنگی میزان تولیدات امریکا و تقاضای جهانی برای محصولات امریکا بود که با روی کار آمدن فرانکلین رزولت و (اجرای طرح نوین) وی که شامل اصلاح سیستم بانکی ،تزریق پول به جامعه و اصلاح سیستم کشاورزی می باشد ،وضعیت اقتصادی امریکا تا حد زیادی بهبود یافت.
بعد از جنگ جهانی دوم سیاست اقتصادی همه ی رییس جمهور های امریکا،ایجاد شغل های جدید ،کاهش تورم ،کاهش بدهی های دولت،افزایش صادرات،افزایش سرمایه گذاری بوده است .این اقدامات در دوران جان کارتر و بیل کلینتون با جدیت بیشتری همراه شده است.
*ایفای نقش حکومت در اقتصاد
در ابتدای قرن 21 پس ازدومین انقلاب صعنتی با محوریت فن آوری اطلاعاتی،امریکا از تولید بسیاری از کالاها صرف نظر کرده و بخش بزرگی از سرمایه گذاری دولتی و خصوصی خود را متوجه عرصه های نوین اقتصادی نموده است.
سیاست اقتصادی حکومت امریکا توسط وزارت خزانه داری ،شورای مشاورین اقتصادی،اداره ی مدیریت و بودجه و وزارت بازرگانی تدوین می گردد..در بعد داخلی هدف سیاست های اقتصادی حکومت امریکا ،حفظ و ارتقا نرخ رشد اقتصادی سالانه و بهبود شاخص های مهم اقتصادی است ودر بعد خارجی اولویت بر حفظ برتری اقتصادی این کشور در صحنه ی جهانی است.
*مهمترین بخش های اقتصاد امریکا
امریکا یکی از پیشرفته ترین کشور ها ازنظر تولیدات کشاورزی و دامپروری در جهان است.امروزه 6 دهم درصد از نیروی کار امریکا در بخش کشاورزی و دامپروری مشغول به کار می باشند و این بخش تولید کننده ی 9 دهم درصد از تولید ناخالصی داخلی در ایالات متحده امریکاست.
49 درصد از کل درآمد بخش کشاورزی از فروش فرآورده های کشاورزی و 51 درصداز فروش فرآورده های دامی بدست می آید.این کشور دومین تولید کننده ی گندم،اولین تولید کننده ی پنبه ،توتون،میوه ،گوشت و پنیر در جهان است.
*صنعت ایالات متحده امریکا
پیشرفت صنعتی امریکا از سال های پس از جنگ های داخلی با سرعتی سرسام آور آغاز شد.بطوری که در سال 1914 این کشور باتولید 455 میلیون تن زغال سنگ بسیار جلوتر از انگلستان بوده و درآن سال به بزرگترین تولید کننده نفت و مصرف کننده ی مس در جهان تبدیل شد.این روند رو به رشد ودر کنار آن نابودی اقتصاد ژاپن،آلمان،انگلستان و فرانسه در دوره ی جنگ جهانی دوم ،امریکا را به یکه تاز میدان صنعت جهان تبدیل کرد.صنایع امریکا در دهه ی 1990 با سیاست های مالی،پولی و اقتصادی کلینتون رشد بی سابقه ای نمودند.میزان تولیدات صنعتی ظرف سه ماه نخست سال 2000از رشدی معادل 2.4 درصد نسبت به زمان مشابه سال 1999 برخوردار بوده است.
امریکا با پشت سر گذاشتن دومین انقلاب صنعتی بامحوریت فن آوری اطلاعات در دهه های 1980 و 1990،بخش اصلی سرمایه گذاری خود را در زمینه ی تکنولوژی دیجیتال ،الکترونیک و ارتباطاتی متمرکز کرد.مهمترین تولیدات صنعتی امریکارا فولاد،موتور وسایل نقلیه ،نفت خام،تجهیزات هوافضا و ارتباطاتی تشکیل می دهد.امروزه ایالات متحده امریکا به لحاظ تولید نفت در رتبه ی سوم و به لحاظ تولید گاز در رتبه ی دوم جهان قرار دارد.
*خدمات ایالات متحده امریکا
نقش خدمات در ایالات متحده امریکا پس از جنگ جهانی دوم به طور مستمردر حال افزایش بوده است .امروزه زمینه های جدیدی چون اطلاع رسانی ،داده پردازی،برنامه ریزی رایانه،گردشگری و... به لیست خدماتی این کشور اضافه شده است.
*تجارت بین المللی امریکا
کشوی با ظرفیت های ایالات متحده امریکا سهم بزرگی دربازرگانی بین المللی و اقتصاد سیاسی بین المللی دارد.ایالات متحده امریکا به لحاظ صادرات در رتبه ی سوم و به لحاظ واردات در رتبه ی اول جهان قرر دارد.مهمترین مشتریان صادرات ایالات متحده امریکا را کانادا (22درصد)،مکزیک(12 درصد)،چین(10درصد)،ژاپن(6درصد)،آلمان و انگلستان(5درصد) تشکیل می دهند.
مهمترین کالاهای صادراتی امریکاعبارتندازکالاهای سرمایه که ترانزیستورها،هواپیما،قسمت های موتور وسایل نقلیه،کامپیوتر و تجهیزات ارتباطی می باشد و 49درصد ازصادرات را تشکیل می دهد و در رده های بعدی مواد و تجهیزات صنعتی بالاخص مواد شیمیایی با 27 درصد و کالاهای مصرفی با حدود 15 درصد قرار دارند.
واردات امریکا نیز بیشتر از کشور های چین(19درصد)،کانادا(16درصد)،مکزیک(11درصد)،ژاپن(8درصد)و آلمان(5درصد) صورت می پذیرد.
مهمترین کالاهای وارداتی امریکا عبارتند از مواد و تجهیزات صنعتی با 33 درصد که 8 درصد آن مربوط به واردات روغن مازوت است.در رده های بعدی کالاهای مصرفی با 32 درصدو کالاهای سرمایه ای با 30 درصد قرار دارند.
*سیکل های تجاری
امریکا و دیگر اقتصاد های صنعتی مدرن نوسانات قابل ملاحضه ای را در فعالیت های اقتصادی خود تجربه می کنند.برخی از سال ها اغلب صنایع رونق پیدا کرده و بیکاری کم می شود،در دیگر سال ها اغلب صنایع با ظرفیتی بسیار پایین کار می کنند و بیکاری زیاد می شود.دوره های افزایش فعالیت اقتصادی را دوره های رونق و دوره های کاهش فعالیت اقتصادی را دوره های رکود یا کسادی می نامند.ترکیب رونق ها و رکود ها یعنی ترکیب افزایش و کاهش فعالیت های اقتصادی را سیکل تجاری می نامند.زمان سیکل های تجاری به زمان تغییر جهت فعالیت های اقتصادی باز می گردد و بر این اساس تعیین می شود.اوج سیکل ،اخرین ماه قبل از آن است که شاخص های اساسی اقتصاد از قبیل اشتغال تولید و خرده فروشی شروع به کاهش نمایند.حداکثر رکود این چرخه نیز به اخرین ماه،قبل از آن که همین شاخص های اقتصادی شروع به افزایش کنند اشاره دارد.از آنجا که تغییر جهت شاخص های کلیدی اقتصاد قالبا در یک زمان واحد صورت نمیگیرد،لذا تعیین زمان اوج ها و رکود ها تا اندازه ای ذهنی است .
منابع و ماخذ
برگرفته از کتاب اقتصاد سیاسی و اوصولی امریکا اثر اسماعیل حسین زاده و هفت گام با فارکس
تنظیم:محمدرضاجعفری شهریور 99